F A M I L J A
NDERTIMI I FAMILJES.
Familja e kuptueme nė vedvedi..
...
Zot shpije mundet mu ba edhe njeri i pamartuem.
I zoti i shpis ka tager:
1) me ndejė nė krye tė vendit nė shpi tė vet, edhe pse gjinden ma tė vjerer se ky nė shpi;
2) mbi armėt e veta, edhe njiqind qese ni bashin; mbi kal tė shalės; mbi shtrojė e mblojė tė veten; mbi veglat e kafes, e kėto sende as kunaja e dahes si pershin;
3) mbi fitime tė gjindes sė shpis, tė rrogės a tė falmeve;
4) me ble, me shitė e me ndrrue tokė, si arė, livadhe, xana (ograja), prozhme, rendin e vadės gja tė gjalla e remet;
5) me dhanė e me merrė uha e me hi dorzanė;
6) me ndreqė shpija, ksolla vithna, etj;
7) me ēue nė punė a nė shtek gjinden e shpis;
me ēue gjinden e shpis per puntorė uha a edhe fjal;
9) mbi venė e raki, a me ble a me shitė a me dhanė uha;
10) me ndeshkue gjinden e shpis, kur kur mos tė hecin si e
lypė e mara e shpis.
Ndeshkimet jan njikėto:
a) Me lanė pa hanger
b) Me u hjekun armėt e krahit a tė brezit per nji a dy javė;
c) Me lidhė a me burgosun nė shpi;
d) Kryekcyemin me e da shpijet me pjesė, qi i perket, per me shporrė shnerzimin e rrezikun.
10) Me hi dorėzanė kush i shpis pertej se i ban arma; me shitė, me ble a me ndrrue gja pa leje tė zott tė shpis, ka tager mos mu pergjegjė, se Kanuja se xen per tė zakonshme as tė shitmen, as tė blemen as tė ndrruemen e as dorėzanin kėso dore, e ēdo send a gja do tė shkembet, se aba pa leje tė zott tė shpis.
§. 21. Perlimi e detyra e tė zott tė shpis.
1) Mu perkujdesė per tė marėt e gjindes e tė shpis;
2) Me mbajt nė fre gjinden e shpis tė mos ti sjellin ndoi dam a rrenim;
3) Me pri ma i pari nė punė qi i perkasin vehtjes sė tij;
4) Me mbajtė sy mbi tokėt, tė mos tė jesin djerr; mbi tufė tė gjas sgjallė, tė mos praptohet e mara e sajė;
5) Me punue me mend e urti merenda e jashta shpijet e tė mos ta ēoj rrenimi e fika shpin;
6) Mu perkujdesė per veshė e mbathė tė gjindes sė shpis prej fitimeve tė shpis;
7) Me mbajtė udhen e drejtsis nė shpi, e mos me i a mbajtė krahin ma teper njanitt se tjetrit;
Mu ble armėt djelmvet, kur tė shofė se janė ba per to.
§. 22. Tagri i sė zojės sė shpis.
E zoja e shpis ka tager:
1) Mbi tė gjtha sendet, qi bahen nė shpi;
2) Me dhanė a me lypė uha miell, bukė, krypė, djath, e tlyen ;
3) Me i urdhnue grat e shpis, me i ēue per ujė, per dru, mu ēue bukė puntorvet, me ujėt (me vaditė), me bajtė pleh, me korrė e me mihė a me qirue.
§. 23. Perelimi i zojės sė shpis.
E zoja e shpis ka:
1) Me ba gati mjesditen e darken, me zie, me ndreqė tryezen e me da haenat;
2) Me i a vu menden bylmetit tė mos tė shkoj dam ;
3) Mos me shitė, a me ble a me ndrrue gja pa leje tė zott tė shpis. E zoja e shpis sgatuen, sshkon per ujė, sban dru, as pleh, as me ujėt as me korrė a me qirue, as bukė mu ēue puntorvet;
4) Me shikue drejtsin nė tė ndrequn tė gjindes e tė fmive tė shpis; mos me i a mbajtė krahin kuej ma teper se tjetrit;
5) E zoja e shpis do tė pėrkujdeset per fmi, sa tė jen nė punė grat.
§. 24. Tagri i gjindes sė ships.
Gjindja e ships ka tager:
1) Me hjekė tė zon e ships per nė pashin se nuk punon per tė marėt e shpis a i ēon kah fika;
2) Me hjekė tė zojen e shpis, per nu raftė per sysh se bracnon, a shet gja tinėz edhe nji kokerr voejet me kenė a nu mbajtė krah fmivet tė vet ma teper se tė tjervet.
3) Mbi armėt e veta seicili; munden me shitė, me ndrrue, a me lanė peng, porse skan tager me lypė tjetren nė shpi;
4) Mbi qe ka tager bulku, qi i nget: me i ndimue kuej a uha a falė pa pasė nevojė per leje tė zott tė shpis;
5) Mbi tuf dhensh ka tager bariu, qi i ruen; i zoti i shpis ska tager me i u perzie nė ket zyre; para se tė shes gja a tė prese ndoi kambė berri, bariut do ti thotė, e ky e din se ēė fare berri a lope asht per tu hjekė.
§. 25. Perlimi i gjindes sė ships asht:
1) Mos me hi dorzanė pa leje tė zott tė shpis ;
2) Munden me hi dorėzanė edhe pa e pvetė tė zon e shpis, porse per aq, sa u ban arma, se kjo asht e vehtja;
3) Nuk munden me i shkue kuej per puntorė pa leje tė zott tė shpis
4) Nuk munden me shit as me ble as me ndrrue gja;
5) Gjindja e ships nuk munden me mundshtue tė zon e shpis nė punėt e shpis a tė krahit;
6) Me ndigiue, e me shkue gjithkund turdhnoje i zoti i ships;
7) Kuj ti a njese gishtin i zoti i shpis me dal nushtri, do tė dale;
Granija janė nė detyrė me punue per shpi; po u teproj koha, si tė lirohen prej punve tė shpis, munden me ba punė doret tė vetat.
...
Ē'MENDONI?
Kjo eshte tradita e atyre zonave ku ky Kanun pati influencen e vet. Mendoni se si tradite, roli i Zotit te shtepise dhe i gruas ka qene i organizuar pergjithesisht ne kete menyre ne trojet shqiptare apo...
Po sot ē'ndodh?